Monument aanwijzen
Het aanwijzen van rijksmonumenten is een bevoegdheid van het rijk en vindt plaats door de minister. Het aanwijzen van gemeentelijke monumenten is een bevoegdheid van de gemeente en vindt plaats door het college van burgemeester en wethouders.
In de jaren ’80 en ’90 werden in onze gemeente de eerste panden op een gemeentelijke monumentenlijst geplaatst. Het college wordt geadviseerd door onafhankelijk deskundigen op het gebied van architectuur- en cultuurgeschiedenis, historische bouwtechnieken, stedenbouw en landschap. Bij de selectie van gemeentelijke monumenten worden panden en objecten aan verschillende criteria getoetst. Zo wordt gelet op de bijzondere architectuur, de betekenis voor de geschiedenis van de gemeente en of er sprake is van een ensemblewaarde of een markante stedenbouwkundige ligging. Ook wordt gelet op de gaafheid van een pand of de zeldzaamheid van een bepaald type bouwwerk. Bij het onderzoek naar de monumentwaardigheid van een pand hoort het maken van een zogenaamde redengevende beschrijving en een waardering waarin staat wat waardevol is en waarom. De waardebepalingen vormen een leidraad bij de toetsing van plannen in geval van verbouw of restauratie. Wanneer een beschrijving wordt gemaakt van een pand is er al contact met de eigenaar over een eventuele aanwijzing als monument.
Hoe werkt het?
Aanwijzingsprocedure
Het officiële traject van de aanwijzingsprocedure verloopt als volgt:
- aan het college van burgemeester en wethouders wordt, onderbouwd en met advies van deskundigen, voorgesteld panden of objecten aan te wijzen als beschermd gemeentelijk monument;
- als het college akkoord gaat met dit voorstel worden de eigenaren en/of bewoners en zakelijk gerechtigden hiervan schriftelijk op de hoogte gesteld. Zij krijgen de gelegenheid hun zienswijze schriftelijk of mondeling kenbaar te maken;
- vervolgens besluit het college tot aanwijzing als beschermd gemeentelijk monument;
- indien belanghebbenden bezwaar hebben tegen dit aanwijzingsbesluit, kunnen zij een bezwaarschrift bij het college indienen.
Wat moet ik doen?
Gevolgen van aanwijzing tot monument
Een monument wordt beschermd zodat het voor de toekomst behouden blijft. Dat wordt gezien als een beperking, vandaar dat de gemeente mogelijkheden biedt om eigenaren van gemeentelijke monumenten te ondersteunen bij het onderhoud. Zo kent de gemeente Berg en Dal een subsidieregeling ter stimulering van de instandhouding van gemeentelijke monumenten. Regelmatig onderhoud voorkomt immers dure restauratie of zelfs verval van historisch waardevolle panden.
Mocht u uw pand willen verbouwen of wijzigen dan moet u als eigenaar van een gemeentelijk monument een (omgevings)vergunning aanvragen. Het plan wordt getoetst door welstands- en monumentenadviseur(s) in een gezamenlijke en geïntegreerde Commissie Ruimtelijke Kwaliteit. Indien nodig zal samen met de eigenaar bekeken worden op welke wijze het monumentale karakter van het pand het best behouden kan blijven. Behalve met de monumentale waarden wordt óók rekening gehouden met de gebruiksbestemming.